‘Die bloem van wond’ren luister, waarvan Jesaja sprak, bloeid’ op, toen door het duister het licht der wereld brak.’
Het evangelie van Johannes benadrukt dat het geheim van licht en leven begint bij God: ‘Wat ontstaan was, had leven in Hem, en het leven was het licht van de mensen. Het licht schijnt in de duisternis, en de duisternis kon het niet aan’ Johannes 1:3. Heel de schepping komt opnieuw aan het licht met de geboorte van Jezus. Legenden verhalen dat allerlei bloemen uit hun winterslaap ontwaakten en een ogenblik bloeiden. Alle schepselen ontwaken opnieuw, leven op, de bijen zoemen en even ontstaat er een paradijselijke situatie, even maar. Alle bloemen verdwijnen weer, alleen de kerstroos bleef en bloeide door ijs en sneeuw heen. Sindsdien wordt deze plant ‘heilig kerstkruid’ genoemd.
Deze krans bestaat uit veel verschillende soorten boom- en struiktakken, recht en krom, in verschillende kleuren. Die takken benadrukken de veelkleurigheid van mensen die allen op hun eigen wijze uitzien naar het licht van Kerstmis. De takken zijn tot een krans gevlochten. De krans is een teken van overwinning. Groene takken verwijzen naar de hoop op nieuw leven.
In verbondenheid en verscheidenheid zoeken naar licht, verweven in alledaags leven.
In onze kerk wordt op de eerste zondag in de Adventsperiode één kaars aangestoken, op de derde zondag in de Advent drie kaarsen.
Commissie Symbolisch Bloemschikken Leni Wittekoek en Riek Jaarsma
In het bloemstuk staat de boog voor hoop, vol verwachting voor de toekomst. In de regenboogkleuren wordt Gods belofte zichtbaar in kleuren en vormen van bloemen de oranje en rode gerbera’s (leven, liefde, kracht, vuur).
De gele chrysanten (licht, luister, glorie), de lila aluin of allium (heilig, goddelijk) en de grassen (groen, hoop, groei, toekomst, leven).
In de komende (lijdens)tijd werken we vanuit ons hart, dus met passie naar Pasen aan de hand van de 7 werken van barmhartigheid. Zie Mattheüs 25 : 35. Er staan 7 glazen die dit weergeven. De kleur paars is de liturgische kleur voor deze tijd, de kleur van reflectie en gedenken. De tulpen symboliseren gebed. Om het hart van takken van de treurwilg is hedera gewikkeld, als teken van God’s trouw en de trouw naar elkaar toe. De buxus is een directe verwijzing naar Palmzondag, de intocht in Jeruzalem.
De Veertigdagentijd:
Tweede zondag in de Veertigdagentijd ’t Kerkje: 28 februari 2021
Aan de hand van het thema voor de 40-dagentijd ‘Met passie naar Pasen’, en de aandacht voor de Zeven Werken van Barmhartigheid, is de symbolische schikking gebaseerd op ‘De dorstigen laven’ (Mattheüs 25:35).
Bijbelteksten voor deze zondag: – Mattheüs 24 verzen 31-40 – Filippenzen 4 verzen: 4, 8 en 9 – Mattheüs 25 vers 35: ‘Ik had dorst en jullie gaven mij te drinken’.
Uitleg bij de symbolische bloemschikking voor deze zondag Een ander te drinken geven, letterlijk ‘water’ of van ‘het levende water’. Daarbij werken we vanuit ons hart, ook te zien op de achtergrond van de schikking.
In deze schikking is plaats gemaakt voor 7 glazen gevuld met water waarin de bloemen, zgn. nagels, van de blauwe hyacint drijven. De blauwe kleur verwijst naar het spirituele, de verbinding tussen hemel en aarde. Blauw symboliseert ook vertrouwen, wijsheid en geloof.
In de christelijke traditie is de betekenis van de hyacint geluk en liefde. Voor de boomstammetjes van de Taxusboom liggen twee snoeren ‘nagels’ van de hyacint: de tweede zondag in de 40-dagentijd (Tweede Werk van Barmhartigheid.
Symbolische betekenis Taxus Baccata: de altijd groene naaldboom. Staat symbool voor onsterfelijkheid, het eeuwige leven en verbinding tussen dood en leven. Bomen op aarde symboliseren veel: de longen van de aarde, als banden tussen hemel en aarde, vruchtbaarheid en wederopstanding.
Derde zondag in de Veertigdagentijd ’t Kerkje: 7 maart 2021
Aan de hand van het thema voor de 40-dagentijd ‘Met passie naar Pasen’, en de aandacht voor de Zeven Werken van Barmhartigheid, is de symbolische schikking voor deze zondag gebaseerd op het derde Werk van Barmhartigheid:
‘De vreemdeling onderdak bieden’ (Mattheüs 25:35). Bijbellezing voor deze zondag: Mattheüs 25: 31-41.
Uitleg bij de symbolische bloemschikking Er is moed voor nodig om een vreemde echt welkom te heten. Je kent elkaar niet…dat vraagt belangstelling en aandacht voor elkaar. Verhalen over mensen onderweg treffen we ook aan in de Bijbel. In Mattheüs 25 spreekt Jezus over zijn ontmoeting met twee mannen. Hij was onderweg van Jeruzalem naar Emmaüs, het was al donker geworden. De mannen nodigen hem uit bij hen gezamenlijk de maaltijd te gebruiken: ‘Ik was een vreemdeling en jullie namen mij op’. In de Bijbel vinden we volop verhalen over de wijze waarop invulling wordt gegeven aan de werken van barmhartigheid. Onderdak geven is ook het zorgen voor veiligheid en een thuis.
Als uitdrukking hiervan is in de symbolische schikking, naast de 7 boomstammetjes en de 7 glazen gevuld met stenen en water, gebruik gemaakt van ‘vogelnestjes’. Een blad van de schoenlappersplant dient als dak en als bescherming tegen regen en wind. Beiden als symbool van zorgen voor veiligheid en een ‘thuis’. Aan de glazen hangen kleine flesjes met een paars bloemetje, een viooltje. Als symbool van nederigheid: het bloemetje mag schuilen in geborgenheid on der het dak (een blad van de schoenlappersplant).
Ook bij dit werk van barmhartigheid “de vreemdeling onderdak bieden” werken we vanuit ons hart. Een groot hart is te zien op de achtergrond van de symbolische bloemschikking.
Symboliek schikking Viooltje: in de iconografie als symbool van nederigheid, zinnebeeld van verborgen schoonheid en deugd. De blauw-paarse kleur staat ook voor rouw en duurzaamheid en daarmee als symbool van de liefde.
Schoenlappersplant of Bergenia Cordifolia: behoud in de winter zijn groene bladeren. Betekenis: kracht en is een symbool voor Gods’ bescherming van de mens. Taxus Baccata: de stammetjes van een tak van de Taxus. Een altijd groenblijvende naaldboom. Staat symbool voor onsterfelijkheid, het eeuwige leven en verbinding tussen dood en leven.
Vijfde zondag in de Veertigdagentijd ’t Kerkje: 21 maart 2021
Aan de hand van het thema voor de 40-dagentijd ‘Met passie naar Pasen’, en de aandacht voor de Zeven Werken van Barmhartigheid, is de symbolische schikking voor deze zondag gebaseerd op:
‘De hongerige te eten geven’ het eerste Werk van Barmhartigheid (Mattheüs 25:35).
Bijbellezing voor deze zondag volgens PKN rooster (basis voor de schikking) Mattheüs 25:31-41
Uitleg
De hongerige te eten geven wordt ook wel de eerste van de ‘lichamelijke werken’ genoemd en daarmee is al veel gezegd. Wat heb je als mens nodig om in de basale behoeften, het zorgen voor je lichaam, te voorzien? Allereerst: dat je te eten hebt. Je zou je kunnen afvragen of het, meer dan een werk van barmhartigheid, niet een plicht is om mee te helpen/te zorgen dat ieder mens voldoende te eten en te drinken heeft. Voedsel is de basis van ons bestaan, het delen van voedsel de basis van onze samenleving. Door heel de Bijbel heen is dat de grondtoon: een mens heeft recht op eten, op brood. Brood om te leven, brood om te delen.
Opbouw symbolische bloemschikking
Als uitdrukking hiervan is in de symbolische schikking, naast de 7 boomstammetjes en de 7 glazen, gebruik gemaakt van ‘korenaren en ontkiemde bonen’.
Ook bij dit werk van barmhartigheid “de hongerige te eten geven” werken we vanuit ons hart. Een groot hart is te zien op de achtergrond van de symbolische bloemschikking. De ontkiemde, voedzame bonen staan midden in het door de 7 glazen en 7 stammetjes gevormde hart.
Symboliek
Korenaren: met de halm van het graan wordt de korenaar, met de bloeiwijze aren, aangeduid. Al in een ver verleden was koren een symbool van hoop op een leven na de dood. In de christelijke symboliek diende het brood, met als belangrijke grondstof graan, ook als geestelijk voedsel. Taxus stammetjes (Taxus Baccata): de altijd groenblijvende naaldboom is een symbool voor onsterfelijkheid, het eeuwige leven en als verbinding tussen dood en leven.
Stille week:
29 maart 20211 apr 2021
2 april 2021: Goede Vrijdag
Korte uitleg: Sobere schikking met anemonen (bloeddruppels van christus) geschikt met takjes jong groen (nieuw leven), als boodschap ‘vertrouwen’, op zwarte ondergrond (dood, verdriet), een kruis(je) en tenslotte de taxus stammetjes als verbinding tussen dood naar leven (in alle schikkingen gedurende de gehele 40-dagen tijd toegepast).
4 april 2021: Pasen
Symbolisch bloemstuk voor de paasmorgen. Een ‘Paastuin’ met bloeiende witte en gele bloemen, passend voor de Paasdienst 2021.
De eerste zondag in januari is de zondag van Epifanie.
Vandaag wordt in de dienst aandacht geschonken de ‘Ster’. Thema van de liturgie: ‘Wat was dat voor ster’?
Betekenis(sen), vanuit diverse invalshoeken: Het Hoogfeest van Epifanie of Openbaring des Heren wordt herdacht tussen 2-8 januari, op de zondag van de eerste week. Drie belangrijke momenten uit het leven van Jezus worden op Epifanie herdacht: 1. de aanbidding door de wijzen uit het Oosten (Driekoningen, 6 januari) 2. de doop van Jezus in de Jordaan: waar God hem zijn ‘Zoon’ noemde; de Heilige Geest daalde als een duif op Jezus hoofd, en 3. Jezus als gast op een bruiloft (te Kana) waar Hij water in wijn veranderde.
Ster van Bethlehem: Er zijn diverse verklaringen die volgens de Bijbel de wijzen uit het oosten naar de stal in Bethlehem leidde. 1. Symbolisch-cultureel: symbool van kosmische orde vanwege hun baan om de poolster en als zinnebeeld van het niet altijd herkenbare ‘licht van boven’. Een ster is een samenstand van heldere planeten. 2. Mythologisch: sterren worden opgevat als in de hemel opgenomen gestorvenen. 3. Joodse kosmologie: iedere ster wordt door een engel behoed, terwijl sterrenbeelden harmonisch samenwerkende groepen van hemelse geesten waren. 4. Christelijke uitleg (b.v. via Iconen): voorstelling van sterren duidden op het hemels gebeuren: in de oud- Egyptische grafkamers waren de plafonds al met sterren versierd. – Maria de moeder Gods, werd vaak niet alleen staand op maansikkels afgebeeld, maar ook omgeven met ‘heiligenschijn’ in de vorm van een sterrenkroon (Maria ‘Sterre der Zee’). – De menigte van sterren gold in de christelijke traditie als symbool van de ontelbare nakomelingen van Abraham. – De ster in Bijbelse verhalen: alleen in het Nieuwe Testament, het boek Mattheüs (Matth. 2): ‘…een aantal wijzen uit het oosten volgen de ster om het huis (niet de stal..’!) van Jozef en Maria in Bethlehem te vinden.
Bijzondere informatie: afgelopen 21 dec. stonden Jupiter en Saturnus op de kleinste afstand ten opzichte van elkaar. De afgelopen 400 jr. zou het niet zijn voorgekomen dat deze sterren zó dicht bij elkaar hebben gestaan. Zo’n korte afstand moet zich vlgs astronomen ook hebben voorgedaan toen rond het begin van onze jaartelling vlgs. Bijbelse verhalen de drie wijzen uit het oosten de ‘Ster van Bethlehem’ zagen die hen verwees naar de ‘stal’ van Bethlehem.
Een Ster in Bethlehem: (in ‘Bloemen geven zin’; symbolische bloemsierkunst voor liturgie en bezinning): ‘Een ster wijst de weg naar levend brood. Wonderlijk mooi hoe de Eeuwige verschijnt: in een kind stralen licht’.
Schikking voor de viering van de eerste zondag van nieuwjaar 2020 in ’t Kerkje van de VGV te Vaassen: In de vier flessen van de symbolische schikking voor Advent en Kerstmis zijn witte bloemen geplaatst: Tulpen, Tulipa, betekenis van de witte tulp: het gaan in gebed; Lelieachtigen, Lilium, betekenis: zuiverheid; de bloemvorm in de schikking wordt ook wel ‘de Keizerskroon’ genoemd; Bekend en ook toegepast in deze periode van het liturgisch jaar is: de witte Madonnalelie of Lilium candidum, betekenis: ‘de aankondiging van Maria’.
Dit thema van de Protestantse Kerk Nederland wordt gevolgd. Voor u werken Leni Wittekoek en Riek Jaarsma het uit in de symbolische schikking.
De basis bestaat uit een open schaal, opgebouwd uit driehoekjes van bamboe. De schaal wordt op 4 pijlers (in dit geval wijnflessen) geplaatst. Elke adventszondag wordt er een pijler bekleed met natuurlijk materiaal: dennengroen, schors, mos, hooi en komt er een kaars bij. Per zondag wordt er ingegaan op de symboliek van die zondag. Het getal 3 (de driehoekjes): staat symbool voor de verbinding tussen het goddelijke, de mens en de mens daartegenover. Het getal 4 (de 4 pijlers en de 4 kaarsen): verwijst naar de vier adventszondagen en naar de vier windrichtingen. De open schaal staat symbool voor de plek waar jouw wiegje heeft gestaan. Dit is de basis van waaruit je het Goede Leven mag ervaren en door de komst van Jezus Christus tot bloei mag komen in Gods Licht.
Eerste Advent: de grijs/groene kleur van het groen stemt tot nadenken en het materiaal doet denken aan de traditie van Kerst. De vijgentak staat voor het Goede Leven dat in aantocht is, nu al. Zie hiervoor Marcus 13: 24-37: Leer van de vijgenboom deze les: als er knoppen en blaadjes komen dan is de zomer in aantocht. Zo is het ook met de komst van de nieuwe wereld.
Tweede Advent: Deze zondag is genoemd naar een Gregoriaanse mis naar aanleiding van Jesaja 30: “de Heer komt nabij”. Op deze zondag wordt gesproken over de nieuwe aarde, een aarde waar gerechtigheid woont.
De gerechtigheid wordt in de schikking gesymboliseerd door het gebruik van de kleur wit (berkenschors en bloem van de Helleborus niger). De rechte tak staat ook voor gerechtigheid. Wat krom is (kronkeltak) zal recht worden. De bloem en de schaal hebben een open vorm: waar je ook vandaan komt, het is voor iedereen mogelijk om dat Goede Leven te ervaren. Het geheel wordt mooi onder woorden gebracht:
Hemel en aarde raken verbonden. Mensen wereldwijd herkennen elkaar in het teken van de witte bloesem; gerechtigheid breekt door, hoe kronkelig ook de weg.
Derde Advent: Zondag: Gaudete, genoemd naar een Gregoriaanse mis: “Verheugt u in de Heer te allen tijd”. Goede beloftes worden uitgesproken in Jesaja 65, 17-25: Zie ik schep een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. Er zal blijdschap zijn, gejuich en vreugde. Geen geween en geweeklaag. Niemand doet kwaad en niemand sticht onheil. Ook in het Pelgrimslied Psalm 126 staat dat de Heer het lot van Sion keerde, Hij had iets groots verricht. In 1 Tessalonicenzen 5, 12-24 wordt een ieder aangespoord het goede te doen voor elkaar en ieder ander. Johannes de doper wordt gezien als wegbereider naar een betere toekomst in Johannes 3, 22-30.
In de schikking doet het groene mos denken aan groei. Groen is de kleur van het Goede Leven. De dennenappels staan symbool voor vruchtbaarheid (laten de zaden langzaam los). Ook staan ze symbool voor expansie van bewustwording en de zetel van de ziel. De katjes zijn de zachte knoppen die genoemd worden in de volgende regels:
Hemel en aarde raken verbonden. Mensen wereldwijd herkennen elkaar in het teken van zachte knoppen; het Goede Leven breekt door, hoe ieders weg ook loopt.
Vierde advent: Zondag ‘Rorate Caeli’, genoemd naar een Gregoriaanse mis naar aanleiding van Jesaja 45. Een lied als Aankondiging van Advent: “Troost u, troost u, mijn volk. Ik zal u redden, vrees niet, want ik ben de Heer uw God. Weldra zal uw heil komen”. Een lied uit het Latijn vertaald in de Priorij Thabor en geïnspireerd op Jesaja 45 vers 8. Het verhaal van Maria wordt gelezen in Lucas 1, 26 – 38. De engel Gabriël bezoekt Maria en kondigt haar zwangerschap aan. Maria is verbijsterd. Er is hiermee iets moois in aantocht voor de hele wereld, voor een ieder persoonlijk.
De amaryllisbol met knop is een symbool van schoonheid voor deze bijzondere aankondiging. Het hooi, omwikkeld rond de vierde fles, verwijst naar het hooi/stro in de kribbe. Skimmia is verwant aan de citrusboom (vruchtboom). De kleur van de bloem is paars (ingetogenheid), de kleur van Advent. Ik open mijn ziel en vul de schaal van mijn leven met ontvankelijkheid. Hul mij in kleuren en geuren van gedroogd hooi. Hemel en aarde raken verbonden. Mensen wereldwijd herkennen elkaar in het teken van de bloembol: nieuw leven breekt door, hoe klein ook het begin.
Kerst 2020: Ik open mijn ziel en vul de schaal van mijn leven met Gods nieuwe begin. Hul mij in kleuren en geuren van het uitbundige feest van Gods licht voor heel de wereld. Oost, West, Noord en Zuid. Hemel en aarde zijn nu verbonden. Mensen wereldwijd herkennen elkaar in Jezus, de Zoon, onze Heer. Woord van leven, levend Woord.
